Thị hiếu âm nhạc lan tỏa, thay đổi và phổ cập từng ngày. Ở nhiều dân tộc, quốc gia âm nhạc đã là thành phần không thay thế được của giáo dục cộng đồng. Cũng vậy, từ nhiều năm qua, âm nhạc đã là đối tượng nghiên cứu của nhiều công trình, sáng tạo từ nhiều tác giả nhưng theo chúng tôi, vẫn còn thiếu một cuốn từ điển giải thích chính xác, khách quan, tương đối đầy đủ, đề cập đến những khái niệm quan trọng cũng như đặc điểm phát triển âm nhạc qua các thời kỳ.
Cuốn từ điển thuật ngữ âm nhạc đầu tiên trên thế giới, có tên gọi Terminorum musicce diffinitorium (Định nghĩa thuật ngữ âm nhạc) đã được Johannes Tinctoris soạn thảo và cho xuất bản vào năm 1470, không lâu sau khi máy in của Johannes Gutenberg ra đời. Tác phẩm này tuy chỉ có 291 định nghĩa được sắp theo thứ tự vần chữ cái và đã từng được thế giới âm nhạc đánh giá cao nhưng với người dùng ngày nay không còn gì hay ho và giá trị nữa cả. Có lẽ một trong những lý do là khả năng cập nhật và phát triển của công trình đó bị hạn chế.
Khi bắt tay vào soạn thảo cuốn TỪ ĐIỂN GIẢI THÍCH THUẬT NGỮ ÂM NHẠC, chúng tôi đã hết sức lưu ý đến tính phổ cập của những thuật ngữ âm nhạc được chọn làm mục từ. Ngoài ra, nội dung giải thích những mục từ này còn chứa chất liệu cẩn thiết về lịch sử âm nhạc và nền tảng của từ nguyên học phát sinh ra những thuật ngữ âm nhạc liên quan. Bên cạnh các định nghĩa, cách giải thích, riêng từng mục từ còn có thể gồm những ví dụ cho thấy cách dùng thuật ngữ đó. Đối tượng khảo sát của cuốn từ điển này là những từ và nhóm từ mang nội hàm cần được giải thích không chỉ cho những ai mới tiếp xúc với âm nhạc mà còn cho cả những người đã trải qua nhiều thực hành âm nhạc. Chúng tôi không chủ trương đưa những mục từ về địa danh, nhân vật, cơ quan, tổ chức và tác phẩm vào từ điển giải thích vì thiết nghĩ đó là những nội dung cần có của một bách khoa toàn thư vốn đòi hỏi thời gian và chi phí xuất bản nhiều hơn.
Mục đích của TỪ ĐIỂN GIẢI THÍCH THUẬT NGỮ ÂM NHẠC là giúp cho người học nhạc, người chơi nhạc, người yêu nhạc tiếp cận được những giải thích có cơ sở về lý thuyết và khái niệm cơ bản trong những vấn đề (mục từ, chủ đề) liên quan.
Không gian ấm cúng của buổi ra mắt sách Từ điển giải thích thuật ngữ âm nhạc tại Đường sách Nguyễn Văn Bình, sáng ngày 23 tháng 5. Nhiều nhân vật kỳ cựu được xem là những cây đại thụ trong làng âm nhạc và xuất bản đã tham gia sự kiện vừa qua:
PGS Hoàng Cương, nguyên Giám đốc Nhạc viện TPHCM.
Nhà báo, Nhạc trưởng Hoàng Mạnh Hà.
Bà Đinh Thị Thanh Thủy, Giám đốc NXB Tổng hợp TPHCM.
''Đây là quyển sách hữu ích cho tất cả mọi người, kể cả những ai không theo học, nghiên cứu các chuyên ngành âm nhạc. Tuy mang tính hàn lâm, học thuật khá cao nhưng nó vẫn là quyển sách dễ đọc, dễ hiểu và mang nhiều thông tin được nghiên cứu, chọn lọc và diễn giải một cách công phu!'' - ThS Thái Thu Hoài, Phó Trưởng khoa Xuất bản, Phát hành - ĐH Văn Hóa TPHCM.
''Kiến thức âm nhạc là điều mà bất kỳ một nhà Quản lý văn hoá nào cũng phải am hiểu. Nếu nói bóng đá là môn thể thao vua, thì âm nhạc cũng như nữ hoàng trong nghệ thuật vậy, cuốn sách này giúp người đọc nhận diện tốt hơn góc độ mỹ học của âm nhạc!'' - TS Trịnh Đăng Khoa Trưởng khoa Quản lý Văn hóa Nghệ thuật - ĐH Văn Hóa TPHCM.
Linh mục - Nhạc sĩ Đinh Quang Lâm, Cha sở Giáo xứ Mạc Ty Nho, Trưởng Ban Thánh nhạc Giáo hạt Sài Gòn – Chợ Quán. (bìa phải)
Nhạc trưởng Hoàng Mạnh Hà cùng Dàn nhạc Harmonica Việt Nam VNHO biểu diễn hai tiết mục vô cùng hoành tráng tại Đường sách Nguyễn Văn Bình, mang đến một không khí tươi mới, hứng khởi sáng 23-5.
Nguyên Thảo
